1. Wytyczne w leczeniu niespecyficznego bólu dolnego odcinka pleców
LBP (Low Back Pain) to ból dolnej części pleców. Klinicyści dzielą go na specyficzny i niespecyficzny. Ten drugi to ten który częściej występuje w populacji – średnio 90%. Prócz bólu w okolicy lędźwiowo-krzyżowej może pojawiać się ból w okolicy pośladka lub bliższej części jednej z nóg.
2. Specyficzny ból dolnej części pleców możemy podzielić na:
- zespół lędźwiowo-krzyżowy charakteryzuje się promieniowaniem do jednej z kończyn dolnych, niekoniecznie jest on związany z deficytami neurologicznymi.
*Testy mogące sugerować syndrom L-S
- test Lasegue’a,
- deficyt siły mięśniowej
- ograniczenie w teście palce-podłoga przy deficycie powyżej 25 cm (zdj nr.1.)
- ból wynikający ze złamania kręgów, nowotworu, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zaawansowanego zwężenia kanału kręgowego, czy kręgozmyku.
Czerwone Flagi
- ból po 50 roku życia (niezależny od postawy ciała, występujący w nocy)
- historia nowotworowa w wywiadzie
- nagła utrata wagi
- podwyższony wskaźnik ESR – sedymentacja erytrocytów
- przebyte złamania kręgów
- długotrwałe stosowanie kortykosteroidów
- ból dolnego odcinka pleców przed 20 rokiem życia, płeć męska (ZZSK)
- historia chorób tj. RZS, zapalenie stawów, zapalenie jelit, ból – głównie nocny
- zaawansowany kręgozmyk.
Uwaga: Ostry stan bólowy pleców przeważnie ustępuje samoistnie, lecz szansa na nawrót jest bardzo wysoka. Nieprawidłowym przebiegiem charakteryzuje się gdy w okresie 3 tygodni ograniczenie aktywności pozostaje bez zmian lub ulega zmniejszeniu.
3. Na podstawie zebranego wywiadu i badania fizykalnego fizjoterapeuta powinien zaklasyfikować pacjenta do jednego z niżej wymienionych profili:
Profil nr. 1. – Ból o charakterze niespecyficznym z klasycznym przebiegiem.
Profil nr. 2. – Ból o charakterze niespecyficznym z nietypowym przebiegiem, bez dominujących czynników psychospołecznych mających wpływ na rekonwalescencje.
Profil nr 3. Ból o charakterze niespecyficznym z nietypowym przebiegiem, z dominującymi czynnikami psychospołecznymi mającymi wpływ na rekonwalescencje.
4. Strategie postępowania:
- Profil nr. 1:
- uspokoić pacjenta,
- odpoczynek bierny w łóżku maksymalnie 2 dni,
- zalecić aktywny styl życia,
- wytłumaczyć, że wznowienie/dodanie aktywności fizycznej nie uszkodzi struktur w kręgosłupie,
- należy poinformować pacjenta, że dostosowane wraz z progresją ćwiczenia oraz kontynuowanie lub wznowienie pracy sprzyją rekonwalescencji.
- Profil nr. 2:
- zalecenia jak w profilu nr 1,
- należy opracować zestaw ćwiczeń,
- zaleca się terapię manualną przy ograniczonej sprawności (mobilizacje, manipulacje stawowe),
- przy podwyższonym tonusie mięśniowym zaleca się masaż lub/i terapię ciepłem
- brak efektów do 3 tyg. – > kontakt z internistą.
- Profil nr 3.
- zalecenia jak w profilu 1 i 2,
- progresywny program aktywności fizycznej,
- wytłumaczenie negatywnego wpływu czynników psychospołecznych na stopień dolegliwości bólowych,
- brak efektów w ciągu 3-6 tyg. -> kontakt z internistą.
5. Czynniki, mogące mieć wpływ na rekonwalescencję w leczeniu bólu dolnego odcinka pleców:
- związane z bólem pleców:
- ograniczenie aktywności fizycznej,
- ból promieniujący,
- ból rozlewający.
- Osobiste:
- podeszły wiek,
- niski status zdrowotny.
- Psychospołeczne:
- stres,
- somatyzacja,
- zachowania depresyjne.
- Związane z pracą zawodową:
- niesatysfakcjonujące relacje ze współpracownikami,
- ciężka praca fizyczna.
Bibliografia:
http://www.ipts.org.il/_Uploads/dbsAttachedFiles/low_back_pain_practice_guidelines_2013.pdf